Bách khoa toàn thư banh Wikipedia
Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể (tiếng Anh: Intangible cultural heritage) là thành phầm niềm tin gắn kèm với xã hội hoặc cá thể, vật thể và không khí văn hóa truyền thống tương quan, có mức giá trị lịch sử hào hùng, văn hóa truyền thống, khoa học tập, thể hiện tại bạn dạng sắc của xã hội, không ngừng nghỉ được khởi tạo và được lưu truyền kể từ mới này quý phái mới không giống vị truyền mồm, truyền nghề nghiệp, trình biểu diễn và những mẫu mã không giống bao hàm liên hoan, lối sinh sống, tuyệt kỹ truyền nghề nghiệp, văn hóa truyền thống nhà hàng siêu thị, âu phục truyền thống lâu đời. Công ước 2003 của UNESCO chưng vứt việc xếp thứ hạng di tích văn hóa truyền thống phi vật thể nên không tồn tại định nghĩa xếp thứ hạng di tích bám theo cung cấp tỉnh, cung cấp vương quốc hoặc cung cấp toàn cầu.[1]
Bạn đang xem: di sản văn hóa phi vật thể là gì
Ở Lever toàn thị trường quốc tế, Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể với list được UNESCO thể hiện nhằm ghi Quý giá trị của những di tích văn hóa truyền thống phi vật thể bên trên toàn cầu. Danh sách này được chính thức năm 2001 với 19 di tích, năm 2003 list nhận thêm 28 di tích. Danh sách tiếp sau được lập vào trong ngày 25 mon 11 năm 2005. Mỗi di tích văn hóa truyền thống phi vật thể ham muốn mang tên nhập list cần được một hoặc nhiều vương quốc đề cử mang lại UNESCO trước lúc được một ủy ban của tổ chức triển khai này kiểm tra tài năng tiến hành list.
Tại hội nghị phiên loại 3 họp bên trên Istanbul mon 11/2008, nhằm nâng lên trí tuệ về tính chất cung cấp thiết của yếu tố bảo đảm di tích văn hóa truyền thống phi vật thể, Ủy ban liên cơ quan chính phủ về bảo đảm Di sản phi vật thể đã mang rời khỏi nhị danh sách:
- Danh sách di tích văn hóa truyền thống phi vật thể thay mặt của nhân loại
- Danh sách di tích văn hoá phi vật thể rất cần phải bảo đảm an toàn khẩn cấp
Các siêu phẩm truyền miệng và phi vật thể thế giới đã và đang được công thân phụ trước đó ni được gửi nhập Danh sách di tích văn hóa truyền thống phi vật thể thay mặt của thế giới.
Danh sách di tích văn hóa truyền thống phi vật thể thay mặt của nhân loại[sửa | sửa mã nguồn]
Danh sách này bộc lộ sự phong phú và đa dạng của những di tích văn hóa truyền thống phi vật thể và hùn nâng lên trí tuệ về vai trò của những di tích bại. UNESCO vẫn công thân phụ 90 di tích nhập năm 2008 (trước phía trên đã và đang được công thân phụ là kiệt tác), 76 di tích nhập năm 2009 và 47 di tích nhập năm 2010[2].
Tính cho tới thời điểm cuối năm 2010, với 213 di tích được UNESCO thừa nhận là di tích văn hóa truyền thống phi vật thể thay mặt của nhân loại[2]. Thống kê rõ ràng như sau:
| Vùng | Số lượng di tích phi vật thể thay mặt của nhân loại | Số nước/vùng bờ cõi với di sản | Số lượng di tích nhiều quốc gia | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| Châu Phi | 17 | 15 | 3 | |
| Các nước Arập | 11 | 12 | 2 | Trong bại có một di tích cộng đồng với chống châu Âu và Bắc Mỹ, 1 di tích với chống châu Âu và Bắc Mỹ và chống châu Á-Thái Bình Dương. |
| Châu Á–Thái Bình Dương | 102 | 20[E] | 4 | Trong bại có một di tích cộng đồng với chống châu Âu và Bắc Mỹ, 1 di tích cộng đồng với những nước Arập và chống châu Âu và Bắc Mỹ. |
| Châu Âu và Bắc Mỹ | 57 | 21[F] | 5 | Trong bại có một di tích cộng đồng với những nước Arập, 1 di tích với những nước Arập và châu Á-Thái Bình Dương, 1 di tích với chống châu Á-Thái Bình Dương. |
| châu Mỹ Latinh và Caribbe | 30 | 16 | 3 | |
| Tổng số | 213 | 84 | 13 |
Danh sách di tích văn hoá phi vật thể rất cần phải bảo đảm an toàn khẩn cấp[sửa | sửa mã nguồn]
Cũng từ thời điểm năm 2008, UNESCO bổ sung cập nhật thêm thắt Danh sách di tích văn hoá phi vật thể rất cần phải bảo đảm an toàn khẩn cung cấp, bao gồm những di tích phi vật thể nhưng mà xã hội với tương quan và những vương quốc member UNESCO cần phải có những phương án khẩn cung cấp nhằm bảo đảm. Danh sách này góp thêm phần kêu gọi sự liên minh quốc tế và sự tương hỗ cho những mặt mày tương quan nhằm tiến hành những phương án bảo đảm an toàn phù hợp. Trong năm 2009, UNESCO công thân phụ 12 di tích và nhập năm 2010 là 10 di tích nằm trong group này.
Xem thêm: od là gì
| Quốc gia/vùng lãnh thổ | Tên di sản | Năm được công nhận |
|---|---|---|
 Trung Quốc
|
Meshrep | 2010 |
| Trung Quốc
|
Kỹ thuật đóng góp thuyền ko ngấm nước của Trung Quốc | 2010 |
| Trung Quốc
|
Wooden movable-type printing of China | 2010 |
 Croatia
|
Hát Ojkanje | 2010 |
 Việt Nam
|
Ca trù | 2009 |
 Pháp
|
Cantu ở paghjella: ngôi trường ca và nghi tiết tế lễ truyền mồm bên trên hòn đảo Cors | 2009 |
 Mông Cổ
|
Mongol Biyelgee, vũ điệu dân gian giảo truyền thống Mông Cổ | 2009 |
| Mông Cổ
|
Mongol Tuuli, thiên sử thi đua Mông Cổ | 2009 |
| Trung Quốc
|
Lễ hội năm mới tết đến của dân tộc bản địa Khương | 2009 |
 Belarus
|
Rite of the Kalyady Tsars (Christmas Tsars) | 2009 |
 Mali
|
The Sanké mon: collective fishing rite of the Sanké | 2009 |
 Latvia
|
Không gian giảo văn hóa truyền thống Suiti | 2009 |
| Trung Quốc
|
Meshrep | 2009 |
| Trung Quốc
|
Traditional design and practices for building Chinese wooden arch bridges | 2009 |
| Trung Quốc
|
Kĩ thuật mạng vải vóc truyền thống của dân tộc bản địa Lê (đảo Hải Nam): xe cộ sợi, nhuộm, mạng và thêu | 2009 |
| Mông Cổ
|
Nhạc truyền thống của Tsuur | 2009 |
 Kenya
|
Traditions and practices associated to lớn the Kayas in the sacred forests of the Mijikenda | 2009 |
Ngoài rời khỏi, nhập năm 2009, UNESCO cũng ghi danh thân phụ di tích văn hoá phi vật thể rất cần phải bảo đảm an toàn khẩn cung cấp nhất bám theo điều 18 của Công ước về chỉ vệ di tích văn hóa truyền thống phi vật thể (tiếng Anh: Register of best Intangible Heritage safeguarding activities - Article 18).
| Quốc gia/vùng lãnh thổ | Tên di sản | Năm được công nhận |
|---|---|---|
 Tây Ban Nha
|
Centre for traditional culture – school museum of Pusol pedagogic project | 2009 |
 Indonesia
|
Education and training in Indonesian Batik intangible cultural heritage for elementary, junior, senior, vocational school and polytechnic students, in collaboration with the Batik Museum in Pekalongan | 2009 |
 Bolivia
|
Safeguarding intangible cultural heritage of Aymara communities in Bolivia, Chile and Peru | 2009 |
Di sản phi vật thể bên trên Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]
Đã được ghi danh[sửa | sửa mã nguồn]
| STT | Tên di tích văn hóa truyền thống phi vật thể | Địa điểm | Danh mục | Năm công nhận |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Nhã Nhạc, Âm nhạc cung đình Việt Nam | Thừa Thiên – Huế | Đại diện mang lại nhân loại | 2003 |
| 2 | Không gian giảo văn hóa truyền thống Cồng chiêng Tây Nguyên | Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng | Đại diện mang lại nhân loại | 2005 |
| 3 | Dân ca Quan họ | Bắc Ninh, Bắc Giang | Đại diện mang lại nhân loại | 2009 |
| 4 | Hát Ca trù | Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nam, TP. Hà Tĩnh, Thành Phố Hải Dương, Hưng Yên, Tỉnh Nam Định, Nghệ An, Tỉnh Ninh Bình, Phú Thọ, Quảng Bình, Tỉnh Thái Bình, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, TP Hà Nội và Hải Phòng | Cần được bảo đảm khẩn cấp | 2009 |
| 5 | Hội Gióng ở Đền Sóc và Đền Phù Đổng | Thành phố Hà Nội | Đại diện mang lại nhân loại | 2010 |
| 6 | Hát xoan | Phú Thọ | Đại diện mang lại nhân loại | 2011 |
| 7 | Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương | Đại diện mang lại nhân loại | 2012 | |
| 8 | Đờn ca a ma tơ Nam Bộ | An Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Kiên Giang, Hậu Giang, Cà Mau, Bạc đãi Liêu, Cần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Đồng Tháp, Long An, Ga Tre, Tây Ninh, Bình Phước, Bình Thuận, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, Ninh Thuận, thành phố Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh | Đại diện mang lại nhân loại | 2013 |
| 9 | Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh | Nghệ An và Hà Tĩnh | Đại diện mang lại nhân loại | 2014 |
| 10 | Nghi lễ Kéo co | Hàn Quốc, Philippines, Campuchia và VN (Lào Cai, Vĩnh Phúc, TP Hà Nội, Bắc Ninh) | Đại diện mang lại nhân loại | 2015 |
| 11 | Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của những người Việt | Nam Định, Hà Nam, Tỉnh Ninh Bình, TP Hà Nội, Tỉnh Thái Bình, Thành Phố Hải Dương, Hưng Yên, TP. Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Phú Thọ, Thành Phố Lạng Sơn, Hòa Bình, Tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, TP. Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế và Thành phố Hồ Chí Minh | Đại diện mang lại nhân loại | 2016 |
| 12 | Bài chòi | Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, TP Đà Nẵng, Quảng Nam, Tỉnh Quảng Ngãi, Tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận nằm trong miền Trung VN. | Đại diện mang lại nhân loại | 2017 |
| 13 | Nghi lễ Then của những người Tày, Nùng và Thái | Tỉnh Hà Giang, Cao phẳng phiu, Thành Phố Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Bắc Giang, Quảng Ninh và Thái Nguyên.[3] | Đại diện mang lại nhân loại | 2019 |
| 14 | Xòe Thái | Tỉnh Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu, Sơn La | Đại diện mang lại nhân loại | 2021 |
| 15 | Nghề thực hiện gốm của những người Chăm | Ninh Thuận, Bình Thuận | Đại diện mang lại nhân loại | 2022 |
Đề cử trong những năm tiếp theo[sửa | sửa mã nguồn]
| STT | Tên di tích văn hóa truyền thống phi vật thể bất ổn định | Địa điểm | Danh mục | Năm xét duyệt |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Mo Mường | Tỉnh Hòa Bình công ty trì với mọi tỉnh: Tỉnh Ninh Bình, TP Hà Nội, Sơn La, Phú Thọ, Thanh Hóa, Đắk Lắk.[4][5] | Đại diện mang lại nhân loại | 2023 [6] |
| 2 | Nghề thực hiện tranh giành Đông Hồ | Tỉnh Bắc Ninh | Cần cần bảo đảm an toàn khẩn cấp | 2024 |
| 3 | Nghệ thuật Chèo đồng vị sông Hồng | Thái Bình công ty trì, những tỉnh phía Bắc kết hợp. | Đại diện mang lại nhân loại | 2024.[7] |
| 4 | Lễ Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam | Tỉnh An Giang | Đại diện mang lại nhân loại | Đã ghi nhập hạng mục dự kiến |
| 5 | Nghi lễ Cấp sắc của những người Dao | Yên Bái, Tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Sơn La. | Đại diện mang lại nhân loại | 2025 |
| 6 | Tri thức và thực hành thực tế Thổ canh hốc đá của những dân tộc bản địa thiểu số vùng Cao nguyên vẹn đá Hà Giang | Tỉnh Hà Giang | Đại diện mang lại nhân loại | Chưa rõ |
| 7 | Nghệ thuật Dù Kê của những người Khmer | Sóc Trăng, An Giang và Trà Vinh | Đại diện mang lại nhân loại | Chưa rõ |
| 8 | Võ truyền thống Bình Định | Tỉnh Bình Định | Đại diện mang lại nhân loại | Chưa rõ[8] |
| 9 | Nghệ thuật hát xẩm | Ninh Bình công ty trì và những tỉnh: TP Hà Nội, TP. Hải Phòng, Quảng Ninh, Tỉnh Thái Bình, Tỉnh Nam Định, Nghệ An, Thanh Hóa | Đại diện mang lại nhân loại | Chưa rõ |
| 10 | Sử thi đua Tây Nguyên | Tây Nguyên | Cần cần bảo đảm an toàn khẩn cấp | Chưa thực hiện |
| 11 | Múa rối nước | Bắc Ninh, TP Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương | Đại diện mang lại nhân loại | Đang hoãn |
| 12 | Nghệ thuật Sơn mài | Việt Nam: Tỉnh Nam Định (Làng tô chuốt Cát Đằng), Bình Dương (Làng tô chuốt Tương Bình Hiệp) và TP Hà Nội (Làng tô chuốt Hạ Thái, Làng tô chuốt Duyên Trường, Làng tô chuốt Bối Khê và Làng tô chuốt Sơn Đồng)
Trung Quốc, Nước Hàn và Nhật Bản Xem thêm: tài xỉu bóng đá là gì |
Đại diện mang lại nhân loại | Đang ngừng.[9] |
Nhầm láo nháo là di tích thế giới[sửa | sửa mã nguồn]
Có một vài cơ hội hiểu sai và ý niệm sai lầm không mong muốn về di tích văn hóa truyền thống phi vật thể ở VN và những nước không giống Lúc thông thường xếp cộng đồng nhập hạng mục những di tích toàn cầu. TS Frank Proschan trình diễn bên trên hội thảo chiến lược “Huy động truyền thông nhập bảo đảm và đẩy mạnh di tích văn hóa truyền thống phi vật thể” ở TP Hà Nội. Tại buổi thuyết trình này, TS Frank Proschan một đợt tiếp nhữa ước muốn toàn bộ hãy nằm trong kiểm tra kỹ khái niệm về di tích văn hóa truyền thống phi vật thể nhập Công ước 2003 và một vài hệ trái khoáy cần thiết rút rời khỏi kể từ khái niệm bại. Ông cũng bàn về yếu tố chiếm hữu và tại vì sao Công ước 2003 lại chưng vứt ý kiến di tích văn hóa truyền thống phi vật thể là di tích cộng đồng của thế giới. Theo Công ước 2003, “chính những xã hội, group người và nhập một vài tình huống là những cá thể, những người dân thực hành thực tế một diễn đạt văn hóa truyền thống này bại, và chỉ bọn họ nhưng mà thôi, mới nhất hoàn toàn có thể là những người dân thừa nhận nó là một trong những phần tử cấu trở nên di tích văn hóa truyền thống phi vật thể của mình, và chỉ bọn họ mới nhất hoàn toàn có thể xác lập giá tốt trị của nó”. TS Frank Proschan đã cho thấy 3 cụm kể từ hoàn toàn có thể thực hiện hiểu thiếu sót thông thường bắt gặp ở VN là: Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể thế giới; Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể quốc gia; UNESCO thừa nhận.[10]
UNESCO với list Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể thay mặt của thế giới tuy nhiên ý kiến của UNESCO nhận định rằng, di tích là của xã hội, không tồn tại di tích này của cộng đồng thế giới cả. Việc ghi danh là ghi danh nhập một list của UNESCO được những vương quốc đệ trình lên, còn người chủ sở hữu của di tích không có ai không giống đó là xã hội. Theo cơ hội giảng nghĩa này hoàn toàn có thể hiểu: Quan bọn họ là di tích của xã hội người dân ở Tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang. Không gian giảo Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên thuộc sở hữu đồng bào ở Tây Nguyên, hoặc di tích Thực hành Then của xã hội Tày, Nùng, Thái chứ không hề cần của tất cả nhân loại
Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể thuộc sở hữu xã hội, và chỉ độc nhất thuộc sở hữu xã hội. Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể ko thuộc sở hữu vương quốc, đất nước, dân tộc bản địa hoặc thế giới hao hao toàn toàn cầu. Vấn đề này vẫn đích mặc dù di tích này được kiểm kê, tư liệu hóa, ĐK, đề cử, ghi danh… Trạng thái của một di tích văn hóa truyền thống phi vật thể không bao giờ thay đổi được Lúc UNESCO ghi nhập list di tích văn hóa truyền thống phi vật thể thay mặt của thế giới hoặc list di tích văn hóa truyền thống phi vật thể cần thiết bảo đảm an toàn khẩn cung cấp, tức là di tích vẫn thuộc sở hữu xã hội của chính nó và ko phát triển thành “di sản thế giới”, hoặc gia sản của thế giới thưa cộng đồng.[11]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Danh hiệu UNESCO ở Việt Nam
- Di sản thế giới
- Di sản tư liệu thế giới
- Khu dự trữ sinh quyển thế giới
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- UNESCO - Trang trang web đầu tiên của UNESCO
Bình luận