kinh dịch là gì

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Bạn đang xem: kinh dịch là gì

Đạo giáo
Học thuyết Đạo Đức Vô cực Thái cực Âm dương Vô vi Tất nhiên Bất tử Ngũ hành Khí Thiên Địa
Thực hành Bùa lục Chiêm bốc Chú ngữ Đạo dẫn Hành khí Lôi pháp Luyện thần Ngoại đan Nội đan Phục thực Thực liệu Tịch cốc
Văn bản Kinh Dịch Âm Phù kinh Bão Phác Tử Đạo đức kinh Độ Nhân kinh Hoàng Đế nội kinh Nam Hoa kinh Liệt tử Linh chỉ bảo kinh Sơn Hải kinh Thái Bình kinh Thượng Thanh kinh Daozang
Các vị thần Tam thanh Tứ Ngự Ngọc Hoàng Thượng đế Tây Vương Mẫu Tam Hoàng Ngũ Đế Bát Tiên Thập nhị kim tiên Lục thập thái tuế Nhị thập chén tú Thập Điện Diêm vương Bành Tổ Long vương Đại Tiên Tiên Trung ương Thiên quan Địa thượng Thiên tiên
Người Lão Tử Trang Tử Trương Đạo Lăng Trương Giác Cát Hồng
Trường phái Chân Đại đạo Phái Kim Đan Phái Lầu Quán Phái Linh Bảo Phái Thượng Thanh Phái Tịnh Minh Phái Võ Đang Thái Bình Đạo Thiên sư Đạo Toàn Chân đạo
Đất thánh Đạo quán Động thiên Bồng Lai tam đảo Thiên đình
Tác phẩm Đông du ký Phong thần biểu diễn nghĩa Tây du ký
x t s

Kinh Dịch
Kinh Dịch Xem thêm: năm 2030 là năm con gì
Thông tin cậy sách
Quốc gia	Trung Quốc

Yi Ching
易經
Trang title của một ấn phiên bản triều đại căn nhà Tống của sách Kinh Dịch
Thông tin cậy sách
Quốc gia	Nhà Chu
Thể loại	Bói toán, ngoài trái đất học

Kinh Dịch (giản thể: 易经; phồn thể: 易經, bính âm: Yì Jīng; IPA Quảng Đông: jɪk gɪŋ; Việt bính Quảng Đông: jik ging; những loại Latinh hóa khác: Yi Jing, I Ching, Yi King) là cuốn sách tầm cỡ của nước Trung Hoa và văn hóa truyền thống của vương quốc này, là 1 trong vô "Ngũ Kinh" của Trung Hoa, là 1 trong khối hệ thống tư tưởng triết học tập của những người Trung Quốc cổ điển. Tư tưởng triết học tập cơ phiên bản dựa vào hạ tầng của sự cân đối trải qua đối kháng và thay cho thay đổi (chuyển dịch). Ban đầu, Kinh Dịch được xem như là một khối hệ thống nhằm đoán số, tuy nhiên sau này được cách tân và phát triển dần dần lên vì chưng những căn nhà triết học tập Trung Hoa. Tính đến ni, Kinh Dịch và đã được bổ sung cập nhật những nội dung nhằm mục đích biểu diễn giải ý nghĩa sâu sắc rưa rứa truyền đạt những tư tưởng triết học tập cổ Á Đông và được xem như là một tinh tuý của cổ học tập Trung Hoa. Nó được áp dụng vô thật nhiều nghành nghề của cuộc sống thường ngày như thiên văn, địa lý, quân sự chiến lược, nhân mệnh..

Lịch sử rời khỏi đời[sửa | sửa mã nguồn]

Kinh Dịch được nghĩ rằng sở hữu xuất xứ kể từ lịch sử một thời Phục Hy (伏羲 Fú Xī). Theo nghĩa này thì ông là 1 trong căn nhà văn hóa truyền thống, một trong những Tam Hoàng của Trung Hoa cao cấp cổ (khoảng 2852-2738 TCN, theo đuổi huyền thoại), được cho những người tạo nên rời khỏi chén tai quái (八卦 bā gùa) là tổng hợp của phụ vương hào. Dưới triều vua Vũ (禹 Yǔ) căn nhà Hạ, chén tai quái đang được cách tân và phát triển trở thành quẻ, sở hữu toàn bộ sáu mươi tư quẻ (六十四卦 lìu shí­ sì gùa), được biên chép lại vô kinh Liên Sơn (連山 Lián Shān) hay còn gọi là Liên Sơn Dịch. Liên Sơn, Tức là "các sản phẩm núi liên tiếp" vô giờ đồng hồ Hoa, chính thức vì chưng quẻ Thuần Cấn (艮 gèn) (núi), với nội quái và ngoại quái đều là Cấn (tức nhì ngọn núi thường xuyên nhau) Hay là Tiên Thiên Bát Quái.

Sau Lúc căn nhà Hạ bị căn nhà Thương thay cho thế, những quẻ sáu hào được suy ra mắt muốn tạo trở thành Quy Tàng (歸藏 Gūi Cáng; hay còn gọi là Quy Tàng Dịch), và quẻ Thuần Khôn (坤 kūn) trở nên quẻ thứ nhất. Trong Quy Tàng, khu đất (Khôn) được đánh giá như thể quẻ thứ nhất. Vào thời kỳ cuối ở trong phòng Thương, vua Văn Vương căn nhà Chu biểu diễn giải quẻ (gọi là thoán hoặc soán) và tìm hiểu rời khỏi là quẻ Thuần Càn (乾 qián) (trời) biểu lộ sự Thành lập và hoạt động ở trong phòng Chu. Sau tê liệt ông mô tả lại những quẻ theo đuổi thực chất bất ngờ của bọn chúng vô Thoán Từ (卦辭 guà cí) và quẻ Thuần Càn trở nên quẻ thứ nhất. Hậu Thiên Bát Quái Thành lập và hoạt động.

Khi vua Chu Vũ Vương (con vua Văn Vương) chi tiêu khử căn nhà Thương, em ông là Chu Công Đán đưa đến Hào Từ (爻辭 yáo cí), nhằm lý giải dễ nắm bắt rộng lớn ý nghĩa sâu sắc của từng hào trong những quẻ. Tính triết học tập của chính nó tác động mạnh cho tới tổ chức chính quyền và văn học tập thời căn nhà Chu (khoảng 1122-256 TCN).

Muộn rộng lớn, vô thời kỳ Xuân Thu (khoảng 722-481 TCN), Khổng Tử đang được viết lách Thập Dực (十翼 shí yì), nhằm ghi chú Kinh Dịch. Ông phát biểu "Nếu trời làm cho tớ sinh sống thêm thắt mươi năm nữa thì tớ tiếp tục gọi thông Kinh Dịch. Năm mươi tuổi hạc mới mẻ học tập Kinh Dịch cũng rất có thể ko phạm phải sai lầm đáng tiếc rộng lớn.".^[1] Vào thời Hán Vũ Đế (漢武帝 Hàn Wǔ Dì) ở trong phòng Tây Hán (khoảng 200 TCN), Thập Dực được gọi là Dịch truyện (易傳 yì zhùan), và cùng theo với Kinh Dịch nó tạo ra trở thành Chu Dịch (周易 zhōu yì).

Trong rộng lớn 50 năm vừa qua, lịch sử hào hùng "hiện đại" của Kinh Dịch đang được trỗi dậy, dựa vào hạ tầng những phê phán và dò la kiếm phiên bản tương khắc mai rùa thời Thương và Chu rưa rứa phiên bản tương khắc bên trên loại mặt khác Chu và những mối cung cấp không giống (xem bên dưới đây). Việc xây đắp lại xuất xứ của Kinh Dịch này còn có mối liên hệ với hàng loạt những cuốn sách như The Mandate of Heaven: Hidden History in the I Ching của tác giả: S. J. Marshall và Zhouyi: The Book of Changes của Richard Rutt, (xem Tham khảo bên dưới đây). Các nghiên cứu và phân tích khoa học tập sở hữu tương quan cho tới cơ hội hiểu mới mẻ về Kinh Dịch bao hàm những luận án tiến sỹ của Richard Kunst và Edward Shaughnessy. Các công trình xây dựng khoa học tập này được hỗ trợ thật nhiều vì chưng vạc hiện tại trong mỗi năm 1970 của những căn nhà khảo cổ học tập Trung Quốc về những ngôi mộ cổ còn gần như là vẹn nguyên kể từ thời căn nhà Hán ở Mã Vương Đôi (馬王堆) ngay gần Trường Sa, tỉnh Hồ Nam. Một trong số ngôi mộ chứa chấp phiên bản Kinh Dịch gần như là còn tuyệt vời vào lúc thế kỷ II TCN, Đạo Đức Kinh và những kiệt tác không giống, phát biểu công cộng rất rất kiểu như với những phiên bản còn tồn bên trên cho tới thời nay tuy rằng sở hữu một trong những sai biệt nhỏ.

Văn phiên bản vô ngôi mộ cổ bao hàm cả những ghi chú bổ sung cập nhật của Kinh Dịch nhưng mà trước đó người tớ ko được biết và dường như như được viết lách rời khỏi (như người tớ vẫn gán cho) vì chưng Khổng Tử. Mọi văn phiên bản vô ngôi mộ ở Mã Vương Đôi là sớm rộng lớn vài ba thế kỷ đối với những phiên bản sớm nhất có thể được thừa nhận. Khi phát biểu về sự việc tiến thủ hóa của Kinh Dịch những căn nhà khoa học tập nghiêng theo Xu thế văn minh nhận định rằng đấy là điều cần thiết nhằm phân biệt thân ái văn phiên bản của Kinh Dịch truyền thống lâu đời và văn phiên bản tương tự Kinh Dịch (mà theo đuổi bọn họ là sai niên đại), ở trong mỗi ghi chú được thần thánh hóa trong cả sản phẩm thế kỷ cùng theo với đơn vị của bọn chúng, và những nghiên cứu và phân tích lịch sử hào hùng mới đây nhất còn sẽ có được tương hỗ vì chưng những phê phán của những căn nhà ngữ điệu học tập văn minh và khảo cổ học tập. hầu hết người nhận định rằng những văn phiên bản này sẽ không nhất thiết cần loại trừ cho nhau.

Tuy nhiều phần những văn phiên bản và học tập fake xưa ni đều nhận định rằng Kinh Dịch là thành phầm của nền văn hóa truyền thống Hoa Hạ bên trên Trung Quốc, mới đây một trong những người sáng tác nước Việt Nam như Kim Định, Nguyễn Thiếu Dũng và Thích Viên Như^[2] lại nhận định rằng Kinh Dịch tự người Việt cổ sáng tạo, dựa vào việc sở hữu một trong những định nghĩa tương tự Kinh Dịch được mã hóa bên trên những hình tiết rỗng đồng và giành giật Đông Hồ. Tuy nhiên, những fake thuyết này mang tính chất diễn dịch khinh suất, vẫn ko bay ngoài sự buộc ràng của truyền thuyết và cũng ko tìm ra những vật chứng khảo cổ nhằm minh chứng, nên ko vừa đủ sức thuyết phục trong cả so với giới học tập fake nội địa nước Việt Nam. Mặt không giống, so sánh niên đại thì những fake thuyết này thể hiện tại sự vô lý: rỗng đồng của những người Việt sở hữu niên đại cổ nhất là khoảng tầm ngay gần 2.800 năm trước đó, giành giật Đông Hồ thì mới chỉ xuất hiện tại vài ba trăm năm trước đó, trong những khi những nguyên tố của Kinh Dịch và đã được người Trung Quốc ghi lại bên trên giáp cốt văn kể từ thời căn nhà Thương cách đó 3.500 năm rồi, nên càng không tồn tại địa thế căn cứ nhằm bảo rằng Kinh Dịch là tạo nên của những người Việt.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Anh[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons được thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Kinh Dịch.

(tiếng Việt)

• Kinh Dịch bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam

(tiếng Anh)

Xem thêm: tụt canxi là gì

• I CHING Bookmarks Lưu trữ 2005-09-13 bên trên Wayback Machine Bản giờ đồng hồ Anh của Kinh Dịch.
• Liên kết văn bản: Kinh Dịch Lưu trữ 2005-03-25 bên trên Wayback Machine Bao bao gồm toàn cỗ phiên bản giờ đồng hồ Anh của Kinh Dịch và comment.
• Kinh Dịch hoặc cuốn sách về những thay cho thay đổi Cung cung cấp vấn đề về triết học tập và dùng Kinh Dịch vô thực tiễn.